Исламското мислење за општеството и историјата
Прашање: Какво е исламското мислење за општеството и историјата?
Исламското мислење за општеството и историјата е поврзано меѓусебно и заради тоа сакаме да расправаме за двете истовремено. Ќе ги ставиме во едно поглавје кое има посебно значење и заслужува истражување и проучување. Како и многу други исламски учења, тоа укажува на нивната длабочина и широчина. Секако дека прашањата за општеството и историјата ќе ги претставиме во оној обем за кој сметаме дека е неопходен за запознавање на исламската идеологија. Ќе започнеме со општеството, а потоа ќе прејдеме на историјата. Прашањата врзани за општеството се следните:
1. Што е општество?
2. Дали човекот по природа е социјално суштество?
3. Дали поединецот е конкретен, а општеството апстрахирано или обратно, општеството е конкретно, а поединецот апстрахиран, или станува збор за трета можност?
4. Општеството и традицијата.
5. Дали поединецот е одреден од општеството и општественото опкружување или е слободен?
6. На кои установи, полови и групи се дели општеството во својата основна поделба?
7. Имаат ли човековите општества една суштина во целост и припаѓаат ли на ист вид, а разликите помеѓу нив се како разликите помеѓу единките од еден тип? Припаѓаат ли, заради регионалните разлики, временски услови, местоположба и нивоа на културата и цивилизацијата на различни типови и имаат ли различни суштини, така што природно стекнуваат различни социологии и секој вид може да има посебна идеологија различна од идеологијата на другите видови? Со други зборови, како што луѓето, со сите свои регионални, расни и историски разлики, во физички поглед припаѓаат на ист вид и за сите важат еднакви медицински и физиолошки закони, припаѓаат ли и во поглед на општественоста на единствен тип, така што со сите може да управува единствен морален и општествен систем и една идеологија може да владее со човештвото? Или секое општество, на основа на регионални, културни и историски услови има посебна социологија и бара посебна идеологија?
8. Се движат ли човековите општества – оние кои постоеле независно и одвоено едни од други, од почетокот на времето до денес и помеѓу кои постоеле разлики (најмалку поединечни, а не типолошки) – во правец на единство, така што иднината на човештвото е во единствено општество, единствена култура и цивилизација, на крај – во човештво со една боја, додека разликите – посебно судирите и непријателствата – во целост ќе исчезнат? Или човештвото е осудено на различност и разноликост во поглед на културите и идеологиите и сè она што го гради општественото битие?